Hoạt động cuối cùng của tôi có liên quan đến Song Lang là tham gia vào một cộng đồng điểm phim. Khoan bàn đến chất lượng nội tại, tôi thực sự quý mến bộ phim này. Trong nhiều điểm cần kể thì có tác động của bộ phim. Tôi phải di chuyển. Tôi phải nghe ngóng. Tôi phải tìm hiểu thế giới ngoài kia đang nghĩ gì về Song Lang. Với tôi, điều đó rất tích cực, rất sáng giá. Không có nhiều bộ phim làm được điều này hoặc Song Lang đã đi vào lịch sử vì là “chuyển di đầu tiên”.
Trong cộng đồng điểm phim mà tôi vừa mới gia nhập, tôi thấy sự yêu thích Song Lang là không hề nhỏ. Cái dễ nhận ra nhất là sự chấm điểm. 10. Tôi thấy không ít điểm 10 hay là 10 sao dành cho Song Lang.
Nếu chấm điểm hay đặt số sao thì cá nhân tôi chỉ dừng lại ở số 7. Tôi vẫn nhớ lần đầu xem bộ phim này. Đó là đêm premier và cũng là đêm đông khán giả nhất tôi từng dự. Cảm xúc ngay khi phim kết thúc là điều tôi ghim giữ để làm nguồn cơn cho mọi phân tích về sau. Lúc đó, số sao tôi đặt xuống cũng là 7. Chuỗi ngày sau, những lần xem sau, số điểm không thể tăng lên. Đứng yên hoặc rơi xuống nữa. Khi cảm xúc nhiều thì giữ yên ở 7. Khi lý trí chen vào thì rớt xuống 6,5. Có khi thành 6.
Giữa 10 và 7 hay 6 là một khoảng cách không hề nhỏ. Có một độ chênh nhất định giữa tôi và các bạn. Vấn đề là luận cứ nào để đưa ra điểm 10. Không nhiều bạn cho tôi thấy rõ điểm tựa lý luận. Đơn thuần chỉ là bình chọn, đánh giá. Thật tiếc vì không được biết nhiều hơn. Ở chiều ngược lại, nếu muốn, tôi tin rằng bất kỳ ai cũng có thể khám phá nguyên cớ cho điểm 7 hay 6,5 của tôi. Dĩ nhiên là cần chút kiên nhẫn vì tôi đã viết rất nhiều. Đủ để thành một quyển ebook. Và tôi tin rằng phần trình bày của tôi không chỉ có đầy chữ mà trống rỗng nội dung. Thậm chí những gì trình hiện vẫn còn là ít. Tất cả, toàn bộ cảm nhận riêng tư tôi đã giao lại trong đêm mini workshop. Còn những chép ghi nơi đây chỉ là khoảng ¼.
Tựu chung, tôi nghĩ lý luận của mình dựa phần lớn vào kịch bản. Tôi không muốn dựa vào những yếu tố bên ngoài. Còn nếu dựa vào phần hình, phần thanh, phần dựng cắt thì tôi dốt nát nên không dám luận bàn. Tôi chỉ tập trung vào chữ. Tôi không có kịch bản trong tay. Nhưng 8 lần xem phim thiết nghĩ là đủ để tôi ghi nhớ những diễn biến quan trọng nhất. Tôi có thể chia tác phẩm Song Lang thành 12 phần. Và tôi thấy cấu trúc của tác phẩm này thoạt nhìn rất chuẩn mực, theo đúng dáng hình của một kịch bản kinh điển về hành trình của người anh hùng trong truyện cổ dân gian. Có những phần trong 12 phần được dựng lên rất đẹp, rất đúng động cơ của câu chuyện và diễn biến tâm lý nhân vật. Có hơn 1 viên ngọc sáng và đẹp trong toàn thể 12. Khán giả bình thường khi xem bộ phim này tôi tin rằng họ vẫn đủ năng lực nếu không muốn nói là thừa sức để nhận diện. Có thể họ không nghĩ đến con số 12 hay là sự vận động của bánh xe câu chuyện hay là chức năng tâm lý của từng phần. Nhưng phim để lại một chiều sâu cảm xúc trong họ. Có những phân đoạn làm họ thổn thức và ghi nhớ. Điều đó là một sự hiển nhiên. Không cần bàn cãi thêm hơn.
Khi chia nhỏ thành 12 phần, tôi muốn nhìn thấy sợi dây nối kết. Tựa như 12 viên ngọc. Nếu chỉ đứng riêng từng viên, không thể nào có một xâu chuỗi. Tràng hạt chỉ thành hình khi có một đường chỉ tóm thâu tất cả. Viên ngọc có thể đẹp, đẹp vừa hay không đẹp. Nhưng giữa chúng phải có sự liên kết. Đó là điểm căn bản. Đó là yêu cầu căn bản của một tác phẩm.
Trước khi đụng chạm đến hoa lá, cần khảo cứu gốc rễ. Phim mắc vào lỗi căn bản. Đúng hơn là tính liền mạch trong cấu trúc của một tác phẩm điện ảnh. Hay có khi được gọi là một vòng lập, một vòng tuần hoàn. Nhìn kỹ vào Song Lang, giữa 12 phần tôi không thấy có tính chất vừa kể. Nhờ đó mà tôi có thể kết luận, một kết luận dè dặt, chỉ đưa ra sau 1 tháng theo sát mọi diễn biến của bộ phim. Đó là tính liền mạch trong cấu trúc không được thiết lập cho nên đã đưa tới hệ lụy là cảm giác lưng chừng, chông chênh, thiếu thốn. Cảm giác trong lần xem đầu tiên là cảm giác quan trọng. Và cảm giác đó vẫn còn quay trở lại trong các lần sau. Yếu hơn hay mạnh hơn là tùy vào nhiều điều kiện khác. Nhưng cảm giác vẫn có. Đó là sự thật. Cảm giác không còn là ở dạng vô thanh vô hình. Mà đã trở thành bằng cớ.
Sự dang dở trong tình tiết ở Song Lang hay sự dang dở trong mối tình của 2 nhân vật chính, cái đó không quan trọng. Cái quan trọng là sự dang dở trong cảm xúc của người xem. Và lý do dang dở trong thụ hưởng là vì sự dang dở trong tạo tác. Ở đây cần phải phân biệt rất kỹ lưỡng.
Tạo ra một sự dang dở, một cảm xúc dang dở.
Hay là sự dang dở đã có từ trước, trong quá trình sáng tạo.
Tôi nghiêng vào vế sau nhiều hơn. Nếu cần phân tích 3 hồi, tôi sẵn sàng đặt bút để minh chứng cho kết luận của mình. Nhưng tôi nghĩ không cần thiết. Vì chúng rất dài.
Điều đáng phải nhấn mạnh trong trang nhật ký này là cảm xúc, là dư âm đọng lại. Bất chấp có một sự nghi vấn (kết luận ở trên của tôi vẫn được đặt vào dạng nghi vấn) rất lớn trong cách tạo ra tính liền mạch của cấu trúc, bộ phim Song Lang vẫn tạo được một ấn tượng thị giác, một xúc cảm nghe nhìn đặc biệt nơi người xem. Họ có thể quên đi hoặc không hề ý thức về chuỗi hạt. Nhưng họ không thể ngừng nhớ thương từng viên ngọc. Theo tôi, diễn biến này minh chứng cho tiềm năng của đạo diễn Leon Le. Khiến cho người ta phải nhớ. Tôi không biết có học phần nào mở ra để giảng dạy không. Tôi cạn nghĩ đó là một dạng thiên tư. Và không thể dạy được. Đó là chuyện của trời, trời cho. Đó là chuyện của người, tổ nghiệp cho.
Một sự thật khác cần phải nhắc lại. Đây mới chỉ là tác phẩm đầu tay. Và sẽ là niềm vui lớn nếu tôi sẽ còn được xem nhiều phim có vân tay của anh nữa. Sau sự trình diện này, tôi tin rằng anh sẽ lắng nghe hết mọi phản ứng từ dư luận và vẫn tiếp tục kiên trung trong hành trình điện ảnh cũng là hành trình tình yêu lớn nhất đời mình. Trần Anh Hùng đã từng nói cứ sau khi một bộ phim ra mắt, nhìn vào phản ứng của đám đông, anh sẽ biết ai là “gia đình”. Với tôi, tôi thích dùng từ “đồng minh”.
Sau Song Lang, tôi tin rằng Leon Le sẽ lặng lắng để nhận diện được chân hình. Thêu vá tất cả mọi diễn biến, anh sẽ thấy ai mới thật sự là đồng minh. Chính họ, chính tình cảm đồng minh mới thực là hùng lực đưa anh đi tới, mới thực là cánh tay đưa lòng nôi. Để hài nhi điện ảnh yêu dấu yên ngủ trong những mộng ước an lành.
Chờ một xuất phẩm tiếp theo!
#Nhiên
