Tối nay em đến ngồi chơi với một nhóm hành thiền theo truyền thống Làng Mai. Nhóm không tự gọi mình là “tăng thân”. Buổi này cũng không được gọi theo một danh xưng nào cả. Chỉ đơn giản là một buổi tâm tình.
Chủ đề chính xoay quanh Walk With Me.
Em thấy thật thú vị. Ở Mỹ đã được nghe cảm nhận của các bạn, phần lớn là các bạn nước ngoài. Giờ tại Việt Nam, được nghe tiếp theo một luồng cảm xúc nữa, từ các bạn nước trong. Hiểu biết thêm những gì đọng lại trong lòng người của Walk With Me. Với em, thật là một đêm quý giá! Có một phát biểu khiến em lưu ý. Đó là cảm nhận về đoạn ghi lại hình ảnh các Phật tử khi đến đăng ký khóa tu. Họ xòe những tờ tiền. Khung cảnh xung quanh trật tự. Chỉ một chi tiết đó thôi nhưng người xem lại nhớ và cảm động.
Em ngồi nghe và giật cả mình. Cảnh ấy cũng lướt qua em. Với em đó chỉ là máy quay đang đi theo tuyến thời gian sinh hoạt Làng Mai, cụ thể ở đây là khóa tu Mùa Hè. Vậy nên không có gì đặc biệt. Nay ngồi nghe chia sẻ, chất giọng từ tốn, rưng rưng của người huynh đệ trong nhóm tu buộc em phải suy nghĩ lại tình tiết này.
Theo em nhớ (không lầm), đó cũng là phút duy nhất có một tờ tiền xuất hiện trong bộ phim. Em đã đánh rơi mất hoạt ảnh này. Với em thì là vô. Còn với người khác lại là hữu. Họ nhận được nhiều thông điệp trong đó. Hoặc dã khung cảnh đó, động tác đó đánh thức trong họ về một ý nghĩa nào đó.
Ý nghĩa đó là gì? Ngay trong đêm, em lắng nghe lời diễn giải.
Tờ tiền là một biểu trưng vật chất. Bàn đăng ký cho khóa tu là biểu trưng cho ranh giới giữa đời và đạo. Ngay ở ranh giới ấy, người xem thấy được thái độ ứng xử với tiền bạc. Qua đó hiện lên cả ý nghĩa của tiền bạc trong thế giới tâm linh.
Ở Việt Nam, không dễ để thấy những hình ảnh đó. Hoặc là quá ít. Còn cái quá nhiều một hoạt ảnh khác. Cũng là những tờ tiền nhưng không được sử dụng một cách an bình và nhã nhặn như vậy. Không có khung cảnh trật tự và những tiếng chuông chánh niệm. Chen chúc, ồn náo và hỗn loạn. Còn những tờ tiền? Những tờ tiền nằm trên tay Phật. Hoặc bất kỳ nơi nào có thể cố định được, có thể đút nhét được trên một bức tượng, trên một bệ thờ. Thái độ của con người ở đây là gì? Ý nghĩa của tờ tiền như vậy có nghĩa là gì?
Hai thực tế, hai điều trông thấy. Phim là đời. Phim tài liệu là bộ phim ghi lại chân thực những gì xảy ra trong đời. Và hai điều trông thấy trong đời trái ngược nhau.
Một bên là người đặt tiền vào để đổi lấy một lần được hành thiền qua đêm, 3 ngày, 5 ngày hay hơn nữa. Số tiền này được nhà chùa sử dụng cho các khoản chi về thực phẩm, chất đốt, nơi chốn tạm trú. Tức là phần lớn chi phí của khóa tu được sử dụng vì lợi ích của người thiền sinh. Tiền vì vậy đã được tịnh hóa, tức là đóng góp cho quá trình thuần hóa thân tâm của người góp gửi.
Còn ở diễn biến kia, những tờ tiền trên tay Phật, trong một đám đông hỗn loạn và chen chúc nhau? Bức tranh ấy là thông điệp gì? Người ta chờ mong điều gì trong những góp gửi đó?
Tiếng vô thanh, vẻ đẹp của sự tĩnh lặng trong suốt bộ phim có lẽ đã làm em quên mất đi ý nghĩa sự xuất hiện của những tờ tiền. Nơi thanh tịnh, tiền bạc cũng được tịnh hóa. Con người cầm đồng tiền cũng được tịnh hóa. Còn ở bên ngoài, còn quá nhiều nơi tình thế đảo ngược. Nghĩa là bất tịnh, nghĩa là ô nhiễm tràn vào, án giữ tay Phật. Cũng là Già Lam Địa mà sao cảnh này cảnh kia?
Nỗi rưng rưng, thương cảm là vì thế!
#VânNhiên
