Tôi không có sự kỳ thị nào. Lý do là vì tôi vừa xem liên tiếp 2 phim điện ảnh rất tốt (khai thác tâm lý giới LGBT) trong tháng 10 và 11. Tâm trí có phần tràn đầy. Trạng thái no đủ khiến cho mong muốn có thêm 1 trải nghiệm thị giác hư hao ít nhiều. Tuy nhiên, cũng như #JFF năm ngoái, năm nay tôi không bỏ sót 1 phim nào. Và giờ phút này đây, sau 1 lần xem và vẫn còn 2 phim chưa được thưởng thức nhưng tôi có thể đoán chắc rằng CK là 1 trong số 4 phim đáng xem nhất trong mùa phim Nhật 2018 tại Việt Nam. Dựa theo phản ứng của khán giả thì theo nhận định của tôi đây là phim ở vị trí số 1 hoặc 2 xét theo đặc tính tác động cảm xúc mãnh liệt và ngay tức thời, ngay tại rạp. Phim gây được hiệu ứng đám đông rất rõ ràng. Người ta cười vui. Người ta phấn khích. Người ta kinh ngạc. Và những phản ứng bật ra thành tiếng, thành lời. Và không có gì lạ khi rất nhiều tràng vỗ tay vang lên khi phim kết thúc. Không khí nô nức đó hẳn chắc là điều bất kỳ nhà làm phim nào cũng mong đợi.
Tạo ra 1 hình ảnh biểu trưng khiến cho khán giả ghi nhớ, cười, vui, thương, khóc mỗi khi bắt gặp thêm 1 lần nữa không phải ai cũng có thể làm được. Và CK đã hoàn thành đòi hỏi chuyên môn mang tính bắt buộc này. Hoạt ảnh đó lại giàu màu sắc, giàu chuyển động, vô ngôn và nhất quán với tên và chủ đề của bộ phim. Thật là 1 nguồn tham khảo đáng giá để tôi học hỏi!
Với việc sử dụng chất liệu từ cộng đồng LGBT theo tôi bộ phim đã hoàn thành xuất sắc thêm 2 điều nữa.
Thứ nhất, đó là đặt lại vấn đề giáo dục tánh nữ (nuôi dưỡng tính nữ) ở độ tuổi nhi đồng và thiếu niên. Tưởng như là cũ nhưng lại mới và có tính chất cách mạng. Vì sao? Vì giữa 2 người mẹ trẻ, cán cân ngã hẳn sang người mẹ nuôi mà thân nữ vốn dĩ thân nam nhưng nhờ sự can thiệp y học mà chuyển thành. Ở người mẹ ruột (thân nữ tự nhiên) tình thương yêu con trẻ là có thật. Nhưng trách nhiệm là xa vắng. Việc đảm bảo nhu cầu cơ bản như ăn-mặc-ở cho con cô còn chưa thực thi vẹn tròn. Không có cả đối thoại, tâm tình, lắng nghe. Không có ấp ôm, chở che, cùng con tạo ra kỷ niệm. Không phải cứ đẻ con thì sẽ xứng danh 2 tiếng "mẹ hiền". Hiện trạng hôm nay của người mẹ ruột có căn nguyên là người bà. Vòng xoáy thiếu hiểu biết trong nuôi dạy thuở đầu đời tưởng như luân hồi sang 3 thế hệ. Bất ngờ thay! Và cũng may mắn thay! 1 người mẹ khác đã xuất hiện. Như 1 phép màu! 1 người mẹ nuôi, 1 thân nữ nhân tạo nhưng tánh nữ thì thẳm sâu. Và chính người nữ (mà xã hội vẫn có lúc chưa thừa nhận là nữ) đã cung cấp đầy đủ tiện nghi vật chất, tiện nghi tình cảm cho em bé bơ vơ. Cô dạy con cách đối trị với những hiềm hận, phức cảm nội tâm bằng kinh nghiệm ứng phó của chính mình. Và bằng sự thân cận và hiểu thấu, chỉ trong một khoảng thời gian rất ngắn, cô thật sự đã trở thành nguồn dưỡng chất ươm mầm, vun xới cho tính nữ trong tâm thức lẫn cơ thể đang dậy thì của bé gái.
Tại sao 1 người nữ (nhưng vẫn chưa được nhiều người trong xã hội thừa nhận là nữ) lại thành thục năng lực đó? Nguyên cớ cũng là vì người bà, là cách giáo dục, là ứng xử ở lớp người đi trước. Một hành vi nuôi dạy thiếu lý trí, thiếu từ tâm hôm nay không những sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng trong đời con mà có thể kéo dài sang đời cháu, nhiều đời sau nữa và ngược lại. Cách đặt vấn đề và giải quyết vấn đề của phim đảm bảo tính logic chặt chẽ và gợi khơi vô vàn suy ngẫm về tính chất hệ trọng và quyết định về giáo dục trong môi trường gia đình.
Thứ hai, phim đào sâu vào giáo dục tuổi nhi đồng, tuổi thiếu niên nên không thể không chạm vào đề tài giới tính. Vậy nên, dương vật và đôi nhũ hoa được sử dụng như vật dẫn có tính hoán dụ cho ước muốn về tánh nữ và tánh nam, tướng nữ và tướng nam. Điều đáng phục là cách sử dụng khéo léo, duyên dáng và giàu tính thẩm mỹ. Hài hước tung tẩy nhưng không ngả sang màu thô tục và gợi dục.
Hình ảnh cuối cùng của CK khiến tôi nhớ đến 1 siêu phẩm Nhật khác có chung đề tài vừa xem trong tháng 10. Ban đầu tôi đã nghĩ đến "tinh thần thể thao" để tóm gọn ấn tượng về #jffvietnam trong năm nay. Nhưng với cảm xúc lắng đọng từ CK cùng 1 loạt phim Nhật chất lượng khác, tôi đúc kết "giáo dục" mới thực là chiếc khăn furoshiki gói bọc toàn bộ tinh thần của mùa phim.
