Tôi có thử rủ 2 người em trong nhà đi xem Người Vợ Ba (NV3). Tôi rủ để dò xem thái độ và cả hai đều từ chối. Họ, 2 người ở độ tuổi 2x, không hề ưa gì những kiểu phim như NV3. Khán giả bây giờ rất tinh. Nhìn vào ảnh dán tường, đọc lướt vài dòng nội dung tóm lược là nhanh chóng có quyết định. Có khi đó không phải là lý trí mà là theo goût thưởng thức.
Chẳng hạn như tôi một người cách 2 em 2x phải hơn 5 đến 10 năm tuổi. Tôi không hề ưa phim hành động và phần nào đó là phim âm nhạc. Phim quá nhiều pha đánh đấm hay múa hát với tôi có thể sẽ lấn lướt phần diễn biến tâm lý. Cơ hội để tôi thấy diễn xuất thực sự của diễn viên bị đe dọa. Tôi muốn họ không dựa vào những yếu tố khác, những trợ phương bên ngoài. Thay vào đó là tự lực, phải cho tôi thấy được thân phận của nhân vật và sự phát triển tâm lý giữa đầu và cuối phim. Đây là lý do hằng đầu trong việc chọn phim để xem. Cũng có khi tôi dựa vào trực giác, một dạng nhận định ngay tức thì như điện xẹt nhưng thực chất trực giác ấy cũng đã trải qua một quá trình đào luyện, trực giác ấy cũng có một đời sống lịch sử chứ chẳng hề là phút giây ngẫu hứng.
Về mặt câu chuyện, về mặt phim ngắn giới thiệu, về mặt ảnh dán tường, tôi không mấy mặn mà với NV3. Về sở thích, đây không phải là goût. Về lý trí, nhìn vào đôi mắt xoay 90 độ dựng đứng ấy trong lần đầu tiên, có lẽ phải cách nửa năm trước, tôi đã dự cảm phim này muốn nhấn nhá điều gì. Và thú thật là tôi không thích. Tôi không có nhu cầu khám phá hang động suối sông tánh nữ nào nữa. Vì với tôi, người nữ và tất cả những gì thuộc về họ là không thể hiểu và đừng mơ có thể hiểu. Tôi đã xác định như vậy, cách đây 2 năm. Vậy nên tôi trong tâm thái thong thả. Có thể tôi sẽ xem phim này vào những ngày cuối cùng trong vòng đời của nó. Hoặc cũng có thể là không xem.
Tuy nhiên, đã có thêm một tác động từ trong gia đình. Tôi rủ nhóm 2x và tôi không có sự đốc thúc hay lý do nào. Họ không đi, tôi không màng. Nhưng lần này có tiếng gọi khác, tiếng gọi có tính đốc thúc và rất nhiều lý do cho việc xem. Vậy là tôi nghe theo để rồi ngồi đây, trong rạp chiếu và nhận ra mình đã rất sai lầm.
Sai thứ nhất, nghĩ rằng rạp sẽ vắng trong giờ này, giờ trưa. Không! Rạp gần kín.
Sai thứ hai, nghĩ rằng nhóm 2x sẽ không xem NV3. Không! Xung quanh tôi, dựa theo quan sát, lắng nghe, tôi tin rằng phần lớn nếu không muốn nói tất cả đều là 2x. Chẳng hiểu điều gì đã tác động họ? Hoặc cũng có thể là chẳng có tác động nào. Từ 20 đến 29 tuổi. Chính xác hơn là 18 đến 22. Họ đi theo nhóm và họ rôm rả từ trước giờ chiếu đến khi phim bắt đầu, đến khi có lời nhắc nhở im lặng nhưng vẫn rôm rả. Họ giơ tay chỉ trỏ những chú chó trong một cảnh ngoại. Cảnh thê lương, buồn. Nhưng những cái giơ tay của họ biến ra cảnh náo, cảnh hài vui. Và tôi sẽ không quên những khuôn mặt ngơ ngác xoay ngang xoay dọc khi phim kết thúc. Dĩ nhiên là có tiếng chửi bới, thóa mạ. Họ tỏ vẻ chẳng thể hiểu nổi điều gì đang diễn ra. Ngày từ đầu đã có những râm ran không hiểu và kết phim vẫn là những nhỏ to như thế. Về trường hợp bỏ về giữa chừng thì tôi nghĩ chỉ có 1 hay 2 trường hợp.
Thói quen xem phim của nhóm 2x này (một phát hiện nữa của tôi) đó là xem một loạt phim. Có thể là xem 2 đến 3 phim và xem theo nhóm. Có khi cả một dãy ghế thuộc về một nhóm bạn. Và vì đã quen thuộc nhau cho nên rạp phim cũng như quán trà sữa hay phòng học nhóm. Và đã có tăng 1 nên sẽ còn tăng 2, tăng 3. Có lẽ vì vậy mà họ không về giữa chừng. Phải nói là sự rôm rả bàn luận trong thời gian đầu phim có gây chút khó chịu cho tôi. Nhưng thực chất là nội dung phim cũng khiến tôi thở dài liên tục.
Lúc này, tôi dự định, “Chắc là sẽ phải xem phim lần nữa!”, vì tôi hoài nghi về chất lượng màn ảnh. Các cảnh nội, cảnh ngoại sao mà tối tăm. Sắc màu lạnh lẽo, tù mù, thoáng lên vài giây tươi sáng rồi lại nhạt tối trở lại. Tiếng nói thì như lời thầm thì vào tai. Chưa bao giờ tôi đến rạp này và có lẽ đây cũng lần cuối vì tôi thấy chất lượng của bản phim trình chiếu có vấn đề. Cần phải xem thêm lần nữa là như vậy!
Sau 15 phút, tôi có thể nói rằng phim không cho tôi một sự thú vị nào. Hành trình nhân vật chính như màn sương huyền ảo. Không có gì đọng lại. Và cái kết đến. Nhìn những lọng tóc trôi sông, tôi đặt ra giả thuyết về tư tưởng của bộ phim này. Đạo diễn muốn xây dựng một dòng thời gian của người phụ nữ. Từ em bé đến thiếu nữ đến phụ nữ đến lão bà. Phim giống như là không cần ai chính ai phụ. Tất cả đều được hiến tế để biểu đạt cho vòng đời của 1 người đàn bà ở xã hội xưa. Và cây kéo hay trước đó là lá ngón tựa như một biểu tượng, một ẩn dụ cho ý hướng muốn thoát ly của dòng thời gian mặc định ấy. Xóa vòng lập. Đó không phải là chống lại sanh tử luân hồi mà là biến cải vị trí, bổn phận. Nếu giả thuyết đó là đúng thì tôi thấy mọi thứ dàn xếp trước đó không đủ xung lực, không đủ thang bậc, không đủ logic để có được cái kết sau cùng. Quan trọng là tôi không-nhìn-thấy những nguyên nhân thuyết phục cho cái kết này.
NV3 vì vậy với tôi là một phim bình thường về mặt cảm xúc và giản dị trong cách kể. Đây vẫn là phim có nhiều điểm sáng trong diễn xuất, trong ẩn ngôn. Nhưng về diễn xuất thì tôi lại chú ý đến một vai phụ chỉ có 3 phân cảnh chứ không phải nhân vật trung tâm. Còn về ẩn ngôn thì tôi thấy quá nhiều và được chăm chút kỹ lưỡng, kỹ lưỡng còn hơn hành trình nội tâm của nhân vật chính. Vậy nên tôi nghĩ đây là dạng phim-không-cốt-truyện, không đi theo tuyến tính mở – thân – kết như một bài tập làm văn bằng hình thông thường mà ý hướng trở thành một Thạch Lam trên màn ảnh. Đây cũng chỉ là giả định của tôi. Nhưng nếu thực vậy thì trong tôi lúc này không có một cảm giác sâu nặng nào về NV3 cả.
Được biết đây là phim đầu tay. Số 1 nghĩa là sẽ còn số 2, số 3. Hy vọng rằng tôi vẫn sẽ được xem những phim tiếp theo và khi đó trải nghiệm của tôi sẽ tốt hơn lần này. Tôi đã nhớ tên đạo diễn. Ash Mayfair. Tôi vẫn chưa hiểu lắm vì sao lại “Ash”. Nhưng hy vọng sẽ bay lên từ đây một phượng hoàng.
#Nhiên
20.5.2019
T/B: Khi về nhà kiểm tra thì tôi mới biết phim công chiếu vào ngày 17.5. Hóa ra tôi xem phim vào ngày 20. Tức chỉ 3 ngày sau thời điểm phim ra mắt. Và ngay sau đó, tôi được thông báo đây cũng là ngày cuối cùng trong vòng đời của NV3. Dự định xem lần thứ hai của tôi như vậy đã không bao giờ có thể viên thành.
