Đêm. Trăng sáng. Vàng* an tĩnh thâu nhận trời khuya. Tôi vui vì sự ấy. Tôi còn vui gấp nhiều lần hơn khi mà…
Bức thư chiều
…khi mà Vàng đã ngồi lại cùng những thước phim mang tên Trăng Nơi Đáy Giếng. Tôi tức tốc biên một bức thư. Thư tôi thường gửi đi vào lúc 4 giờ sáng. Giờ thì ngoại lệ đã xảy ra rồi. Tôi có Vàng, tôi có ít nhất 5 thiện hữu muốn học, muốn hiểu, muốn thuần dưỡng duyên tình thứ 7. Vậy thì vì tình yêu tôi cũng phải đổi thay. Tôi sẽ đều đặn gửi thư cho Vàng, những bức thư khi chiều tối hay đêm muộn, những bức thư chuyên chở nỗi niềm riêng mang với điện ảnh, mà cụ thể ở đây là tác phẩm Trăng Nơi Đáy Giếng.
Phần âm thanh của tôi sẽ chỉ có mỗi Vàng nghe được. Phần chữ tôi phơi khô nơi Góc Nghệ. Mong sao những chuyện kể thiệt thà sẽ tiếp thêm cho Vàng cảm hứng, cảm hứng đi đến tận cùng…
Sổ tay văn học
Khi 23 tuổi, tôi ý thức rằng đã đến lúc phải có cho riêng mình một quyển sổ tay. Mãi đến khi gia nhập quân ngũ, tôi mới thấy sự cần thiết và hữu ích của nó. Tôi cần mẫn chép ghi những trích dẫn cổ kim, Đông Tây tâm đắc. Những trang giấy khổ A6 đó là kỷ vật duy nhất của thời kỳ áo xanh mà tôi còn lưu giữ.
Có một bài thơ khiến tôi đắm say. Tựa là Không Đề viết bởi Quang Dũng. Tôi ghi. Tôi học thuộc. Tôi còn tách ra thành một bản riêng, gấp lại rồi mang theo bên mình. Tôi lầm bầm như một câu kinh. Tôi ngân nga như một điệu hát. Không Đề viết theo thể tự do. Tôi rất thích những dạng khai triển không tuân theo luật lệ. Để tạo nên một bài thơ tự do, trước tiên là phải có một điệp khúc nhạc tính bên trong mình. Từ sự phải lòng buổi ban đầu băng qua nhiều giai đoạn lên xuống của dòng sống tôi mới dần lắng nghe được tiếng hát trầm tích của Không Đề. Đắm say hôm qua thì hôm nay lại càng say đắm. Về mặt nội dung, thi phẩm ấy đích thực là một bài học về yêu thương, về tình người. Thế nên không còn là bút giấy mà đã là sự sống, là thi ca ứng dụng.
10 năm sau cái nhìn đầu tiên, tôi bàng hoàng với một cái nhìn khác, cũng là cái nhìn buổi ban đầu. Tôi gặp Quang Dũng. Hay đúng hơn là tôi gặp tâm hồn ông trong một hình hài mới. Chuyện cũng đã hơn 1 năm rồi. Vậy mà tôi vẫn chưa thôi choáng váng. Lý trí phàm phu của tôi không thể nào tiên liệu. Con mắt trần gian làm sao có thể thấy hết lưới châu trùng điệp? Tôi chỉ có thể đúc kết:
- Cứ chơn thiệt thôi. Cứ chơn thiệt thì sẽ gặp những gì chơn thiệt.
Sổ tay điện ảnh
Khi Không Đề vẫn chưa bao giờ thôi ngừng vỗ sóng tâm tư thì nay tôi lại đứng trước một nguồn yêu khác. Trăng Nơi Đáy Giếng. Con tim khác nào bốn mùa hoa lá lại tiếp tục khởi quay một chu kỳ. Lịch sử lập lại. Và tôi vẫn là tôi của mùa xanh xưa. Tôi vẫn là tôi của những năm hai mươi, vẫn là người con trai khờ dại chỉ biết cần mẫn chép ghi thâm tình.
Tôi quyết định có thêm một quyển sổ tay. Chủ đề có thể khác đi. Nhưng khát khao thì chỉ một, duy một mà thôi. Đó là ước mong đi đến tận cùng, tận cùng của Lành, Đẹp và Thật.
Tôi đặt lên bìa một hàng chữ “Để trở thành người yêu điện ảnh?” Tất cả những gì bên trong sẽ chỉ để trả lời câu hỏi này. Phần trả lời chia thành hai nội dung lớn. Một là những kiến thức nền tảng về điện ảnh. Muốn yêu thì phải hiểu, hiểu sâu và không bao giờ dừng lại sự tìm hiểu. Và hai là cách ứng xử, ứng xử như thế nào để không ai phải phiền lụy vì tình yêu nơi mình. Có bao nhiêu bi kịch vì tình yêu, có bao nhiêu con người vì nhân danh sự say mê của bản thân mà đưa tới thống khổ cho xung quanh. Phần thứ hai trong quyển sổ tay vì vậy giữ vị thế quan trọng, nếu không muốn nói là chiếm phần hơn.
Tôi thực lòng mong Vàng sẽ như tôi, có một tập lưu bút cho riêng mình. Nhưng đừng là bản sao của tôi. Không cần hệ thống hóa như tôi. Vàng có thể bắt đầu bằng sự tối giản. Chỉ là những chép ghi ban sơ, ngắn gọn nhất về bộ phim. Không cần phải dài và toan tính. Vấn đề không phải là dài hay ngắn, khối óc hay là con tim. Vấn đề là Vàng có đi và đi đến tận cùng hay không?
Có rất nhiều dạng nghèo nàn, một trong số đó là nghèo nàn về cảm nhận nghệ thuật. Sự ấy có thể đã luân hồi qua nhiều thế hệ. Và tôi tin Vàng không phải là người chấp nhận sự an bài. Hãy bắt đầu bằng một tập lưu bút! Hãy viết xuống, hãy chép ghi… Kiên nhẫn và chơn thiệt! Tôi tin Vàng sẽ đi tới…
Nhiên.