Buổi xem hôm nay có thêm 1 hậu sự đặc biệt. Đó là viết xuống giấy cảm xúc sau khi xem. Trước đó cũng có 1 anh giảng viên hướng dẫn về cách viết theo chuẩn báo chí.
Đề bài là #MùaLenTrâu. Giới hạn là 2 mặt giấy A4. Thời gian là chừng 30 đến 45 phút.
Cách nay về trước (trong khoảng 1 năm), tôi bắt đầu tập dợt viết nhật ký sau mỗi lẫn rời rạp. Vẫn chưa có 1 bài nào của tôi xứng đáng với danh xưng "cảm nhận phim". Có lẽ còn phải rất lâu nữa tôi mới đạt đến chuẩn mực trong thể thức cảm nhận. Hiện tại vẫn là những ngày tháng tập viết, tích lũy thêm tri thức điện ảnh và vốn sống.
Mỗi khi tôi viết 1 bài nhật ký, thông thường tôi không trích dẫn văn bản nào từ bên ngoài. Tôi cũng hạn chế tổng hợp thông tin và tránh dịch bài người khác rồi dùng câu từ trá hàng để phù phép như là tình ý của mình. Tôi cũng không đi sâu vào tình tiết bộ phim, tránh lối kể lể nội dung và khai thác những yếu tố kích động nằm ngoài chuyên môn (câu chuyện và cách kể). Có thể nói, tôi dựa trên 1 dòng cảm xúc nào đó và từ đó diễn dịch. Nếu phim gợi nên 1 chủ đề nào đó trong xã hội thì tôi cũng nhanh chóng xâu chuỗi. Đây là giai đoạn khoảng 6 tháng trong 1 năm đầu tiên tôi viết nhật ký điện ảnh. Khoảng 6 tháng 6 sau, nhờ đọc thêm vài quyển sách chuyên sâu vào thuật kể chuyện mà tôi có thêm 1 kỹ năng phân tích phim khác. Đó là đi tìm nhân vật chính, xác định nguyên ảnh và nhìn lại quá trình thành toàn của bản ngã đầu phim và bản ngã cuối phim.
Dù là theo lối nào thì tôi không bao giờ đặt ra 1 hạn định thời gian. Có ý nẩy ra thì viết. Cạn ý thì dừng. Nẩy ý lại tiếp tục ráp nối. Sau khi hoàn thành thì đọc lại. Nếu thấy mượt mà thì đăng. Nguyên tắc của tôi (và không chỉ giới hạn trong lĩnh vực điện ảnh) là chỉ phân tích những gì khiến mình hứng khởi, say mê, xao xuyến. Bằng không thì lướt qua, bỏ qua, cho trôi nhanh vào miền hư vô.
Phần lớn các bài tôi đánh máy. Phim nào đặc biệt hay muốn luyện tâm lẫn luyện chữ thì tôi lại lấy viết chép xuống giấy. Gần đây máy tính chạy khá chậm và có lẽ cũng đã đi tới chu kỳ cuối, tôi chuyển sang soạn trên điện thoại (cũng 1 phần vì di chuyển nhiều, không có nơi cố định).
Vì đã có một nội dung viết, cách viết, kiểu viết như trên thế nên trải nghiệm chiều thứ 7 vừa rồi sẽ là kỷ niệm rất khó quên. Với 1 khoảng thời gian thúc ép và viết trên giấy, tôi kinh qua những phản ứng quý giá.
Khoảng 5 hay 10 phút đầu, tâm trí tôi trống rỗng hoàn toàn. Sau đó tôi lấy quyển sổ tay màu đỏ rồi chép vào đó 2 ý lớn nhất đang nổi trôi bên trong tôi.
"Những đứa trẻ không cha, mất cha"
"Thuyền trôi, nhà trôi, đời trôi"
Tôi nghĩ đến nhóm từ khóa "văn hóa du mục" và suy ngẫm 1 tiêu đề cho toàn bài. Âm nhạc Tôn Thất Tiết chính là dòng mở ra trang cảm xúc của tôi về Mùa Len Trâu. Vì đây cũng là người làm nhạc cho cả 2 phim thế nên tôi thấy có một giềng mối giữa phim này và Cyclo. Nhân vật trung tâm và cả tuyến phản diện của cả 2 phim đều là những đứa trẻ không cha, mất cha. Chính khiếm khuyết này là tiền đề đẩy bản ngã của người thiếu niên vào vòng xoáy của thiện và bất thiện. Và từ đó tiến trình thành toàn của tâm thức hiển bày.
Bộ phim đặt tánh nam làm trọng tâm. Các trạm dừng về ái dục, về tử sinh, về tài lợi được giăng ra để đến phút cuối cùng người xem được chứng kiến sự chuyển hóa. Từ ngây thơ sang sành sỏi, từ chới với hóa vững vàng, từ cậu trai trở thành người cha. Tất cả vẽ nên 1 khối hình đặc sệt về văn hóa du mục, về những con người không thuộc về ai, nương náu ở một dòng chảy không bến không bờ.
#Nhiên
T/B: Tôi chỉ kịp viết 1 mặt A4 rồi giao nộp. Thật may là tôi đã nhanh tay chụp lại bài làm của mình. Sau này khi cần tôi sẽ đọc kiểm và viết thành bài hoàn chỉnh.