Cả ngày hôm ấy mưa nhiều. Đây không chỉ là một dạng thức thông thường của mùa mưa Sài Gòn. Đó còn là dấu vết giông tố đang gieo rắc tang tóc khắp mặt Đông của châu Á. Sống trong một tình cảnh như vậy, mọi ý nghĩa về giải trí, về vui chơi đều bốc hơi.
Xem phim có phải là một hoạt động giải trí không? Với nhiều người là có. Với tôi thì không. Vì tiến trình xem phim của tôi không chỉ dừng lại ở những gì xảy ra ở một rạp chiếu. Đó còn là câu chuyện trước và sau. Cả hai thời gian trước và sau đó đều gắn chặt với chuyện phân tích. Xem phim và phân tích phim. Cả hai cùng song hành. Có thêm nỗ lực phân tích, tính chất giải khuây, tìm quên, vui thỏa, buồn dâng bị đẩy lùi. Tôi cũng như bao người, sẽ băng qua nhiều cung bậc nhưng mọi thứ sẽ không dừng lại ở đó. Sẽ còn là nhiều ngày sau. Có khi không bao giờ dừng lại.
Trong một trời gió mưa hôm ấy, tôi vẫn có một hoạt động liên quan đến điện ảnh. Đó là buổi mini-workshop liên quan đến bộ phim Song Lang. Bộ phim theo thang tính của tôi là có điểm 7. Đây chưa phải là phim Việt hay nhất lấy bối cảnh là Sài Gòn mà tôi đã từng xem. Tôi cũng không có một cảm xúc siêu quần hay huyễn mộng để dự báo về thành công của tác phẩm tại các liên hoan phim lớn. Tôi không có mỹ từ hoặc nếu đã vì một phút mất kiểm soát mà tạo ra sự thậm xưng thì tôi muốn thâu lại. Giờ phút cả ngày hôm ấy, ngày 16 tháng 9, tôi lặng nhìn vào Song Lang bằng đôi mắt bình thản và trân trọng.
Có hơi thiệt thòi và bất công cho Song Lang vì tôi đã bắt đầu xem phim bằng lý trí nhiều hơn. Cảm xúc, sự rung rinh tôi vẫn giữ. Nhưng trí óc luận giải đã tham dự vào nhiều phần. Nếu Song Lang đến trước hoặc tôi, là tôi của thuở ngây thơ cách đây 1 năm thì có lẽ những bài cảm nhận đã nhiều phần hoang đường và vô căn cứ. Đó là nguyên do cho bình thản. Còn về sự trân trọng thì tôi dành cho tác phẩm này một trữ lượng lớn lao.
Ở khía cạnh giáo dục, mở mang tri thức, tất cả diễn biến đi theo bộ phim, tất cả sự đánh giá của dư luận tạo ra một nguồn cấp thông tin phong phú, khổng lồ và chân thực. Kẻ học trò là tôi cảm giác như đứng trước một kho tàng mỹ học, triết học, đạo đức học trong đó một điểm nhìn hàng đầu là văn hóa tranh luận tại lĩnh vực nghệ thuật nói chung và phân ngành điện ảnh nói riêng. Tôi chú ý rất nhiều đến văn hóa tranh luận. Chúng ta là những gì chúng ta nói. Chúng ta là những gì chúng ta viết. Mọi thứ hiện ra rõ ràng. Và văn hóa tranh luận ấy không có trường lớp nào tổ chức giảng dạy cả. Đó là những tháng năm học và tự học. Cần nhất là sự kiên nhẫn, lắng nghe, cầu thị và quan trọng hơn cả theo tôi là hướng thượng. Đó là tất cả những gì tôi ghi khắc trên hành trình điện ảnh của mình dưới tư cách của một khán giả. Cho nên tôi rất quý, quý và kính tác phẩm này, quý kính những thu hoạch mà bộ phim đã đưa tới cho tôi.
Tôi mang hết lòng quý kính trong từng ngày đợi chờ buổi hội thảo. Và tôi đang tìm đến đây. Tôi đã đến rồi đây!
Tôi thích sự bình yên của hoạt động này. Mọi thứ dường như rất lặng lẽ và khiêm nhường. Không có một máy móc khuếch trương âm thanh nào. Sự nghĩ về nhau, hướng về nhau như một cảm tình gửi trao đến đi thật khẽ, thật trầm. Có lẽ tôi cũng chỉ bị thu hút bởi những tính chất như vậy. Và đêm hôm ấy trôi qua thật nhanh. 2 giờ đồng hồ chỉ như một chớp mắt. Cá nhân người tổ chức sẽ được gì? Tôi chưa biết. Tôi thấy họ mất mát nhiều hơn. Tại sao không phải là ai khác, một tổ chức khác mà cuối cùng phải là nỗ lực của một cá nhân? Câu hỏi này cần phải ghim giữ và gửi lên bầu trời.
Hẳn nhiên một buổi hội thảo không thể tạo ra một phép màu trong năng lực cảm thụ điện ảnh. Một nỗ lực của một dáng hình cũng không thể cứu chuộc được ai. Chuyện cứu chuộc điện ảnh, cứu chuộc một tác phẩm, cứu chuộc một sự thẩm thấu những giá trị lành đẹp trong nhận thức của một khán giả phổ thông không thuộc về phạm vi của buổi này. Nhưng ai sẽ là và liệu có ai quan tâm? Quy đi, tính lại vẫn là bài toán của tư duy hệ thống và một chuyển dời hệ thống. Những hàng viết này thật may mắn chỉ là những cảm xúc yên ngủ trong lòng tôi. Tôi không nói với ai hết. Chỉ muốn đặt tại góc nhỏ tin hin của mình.
28 tháng 9, nghĩa là 12 ngày sau, mới chỉ có 12 ngày thôi mà tôi tưởng như như một thế kỷ. Tôi vẫn nhớ về cái đêm đặc biệt đó. Thấy rõ một trái tim, một tình yêu thiệt thà đã trăng lên.
Sáng nay, nhìn theo tia nắng, tôi vội trải một tấm khăn gói quà Nhật Bản. Và đây! 3 tấm ảnh, đang trong tâm điểm của mắt nhìn.
Bình minh!
Ánh sáng rọi!
Dư ba ngày cũ.
Đêm hội thảo.
Ký ức dậy tuôn.
Ảnh thơm mùi nắng.
Tình yêu thiệt thà!
#Nhiên
